Materiał marketingowy
Urlop wypoczynkowy to prawo każdego pracownika zatrudnionego na podstawie umowy o pracę. Przyznawany jest każdej osobie zatrudnionej na jej wniosek – w wybranym przez nią terminie oraz zgodnie z firmowym planem urlopowym. Wysyłanie pracowników na przymusowe urlopy to praktyka niezgodna z prawem, choć w wyjątkowych sytuacjach jest to dopuszczalne. Dowiedz się więcej!
Urlop wypoczynkowy – co mówi Kodeks pracy?
Urlop wypoczynkowy to jedno z podstawowych praw pracowników, które ma służyć odpoczynkowi i regeneracji sił. Gwarantuje je Kodeks pracy (art. 152–173), który na pracodawców nakłada obowiązek udzielenia pracownikom corocznego, nieprzerwanego i płatnego urlopu wypoczynkowego. Terminy urlopów powinny być ustalane z wyprzedzeniem, w ramach planu, który pozwala na zorganizowanie pracy w firmie.
Każdy pracownik powinien złożyć do kadr wniosek o urlop z odpowiednim wyprzedzeniem. W wyjątkowych sytuacjach pracodawca może przesunąć termin urlopu, np. z powodu szczególnych potrzeb firmy, jednak powinien robić to w porozumieniu z podwładnym i zgodnie z jego preferencjami.
Kodeks pracy także wyraźnie określa, że pracownik nie może zrzec się swojego prawa do urlopu ani przekazać go innym osobom. W przypadku gdy nie wykorzysta swojego urlopu wypoczynkowego w roku, w którym nabył do niego prawo, pracodawca musi udzielić pracownikowi zaległego urlopu najpóźniej do 30 września następnego roku kalendarzowego. .
Czym jest plan urlopów w firmie?
Zgodnie z art. 163 par.1 Kodeksu pracy „urlopy powinny być udzielane zgodnie z planem urlopów. Plan urlopów ustala pracodawca, biorąc pod uwagę wnioski pracowników i konieczność zapewnienia normalnego toku pracy”. Takiego harmonogramu nie trzeba sporządzać w firmach, w których nie funkcjonują zakładowe organizacje związkowe lub te istniejące wyrażają na to zgodę. Warto to jednak robić, ponieważ plan urlopów jest dużą wygodą dla pracodawców oraz gwarancją dla pracowników, że ich wnioski urlopowe zostaną uwzględnione w sposób sprawiedliwy i zgodny z obowiązującymi zasadami.
Grafik ten zazwyczaj obejmuje cały rok kalendarzowy i jest ustalany na początku roku lub w jego pierwszej części, aby pracownicy mogli np. z wyprzedzeniem zaplanować letnie wakacje. Uwzględnia on zarówno komfort pracowników, jak i potrzeby przedsiębiorstwa, w którym ciągłość pracy to podstawa. Dobry rozkład urlopów powinien być na tyle elastyczny, by dostosować się do zmieniających się warunków, takich jak pilne projekty czy zwiększone zapotrzebowanie na pracowników w określonych sezonach.
Planując wypoczynek, uwzględnij również ubezpieczenie turystyczne. Nationale-Nederlanden Towarzystwo Ubezpieczeń S.A. oferuje ubezpieczenie turystyczne w Polsce i za granicą, które przyda się np. w razie konieczności skorzystania z pomocy z powodu nagłego zachorowania, zaostrzenia choroby przewlekłej, wypadku lub problemów z samochodem. O szczegółach umowy i dodatkowych opcjach ochrony przeczytasz w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU).
Czy pracodawca może wysłać na przymusowy urlop?
Pracownik nie może zostać zmuszony do wykorzystania urlopu wbrew swojej woli, więc pracodawca nie ma prawa wysłać go na urlop „przymusowo”. Jednak Kodeks pracy dopuszcza jeden wyjątek. Zgodnie z art. 167¹ pracownik musi skorzystać z przysługującego mu urlopu w okresie wypowiedzenia, jeżeli pracodawca zdecyduje się mu go udzielić. W takim przypadku decyzja o urlopie należy do szefa i nie wymaga wcześniejszych konsultacji ani zgody podwładnego. Pracodawca może też zdecydować, że pracownik będzie kontynuował pracę w okresie wypowiedzenia, a za niewykorzystany urlop dostanie ekwiwalent pieniężny.
Czy pracodawca może wysłać na zaległy urlop?
Zgodnie z artykułem 168 Kodeksu pracy, urlop, który nie został wykorzystany w terminie ustalonym w planie urlopów, musi zostać udzielony pracownikowi najpóźniej do 30 września roku następnego. Pracodawca może zobowiązać pracownika do wskazania terminu wykorzystania zaległego urlopu. Jeśli pracownik nie będzie współpracować w tej kwestii, pracodawca ma prawo nałożyć na niego kary porządkowe, zgodnie z art. 108 Kodeksu pracy.
Brak reakcji ze strony pracownika może zostać uznany za naruszenie ustalonego porządku pracy. Dodatkowo Sąd Najwyższy w wyroku z 24 stycznia 2006 roku (sygn. akt I PK 124/05) stwierdził, że „pracodawca ma prawo wysłać pracownika na zaległy urlop, nawet jeśli pracownik nie wyraża na to zgody. Ekwiwalent pieniężny przysługuje jedynie wtedy, gdy urlop w naturze nie może zostać udzielony”.
Podsumowując, pracodawca może wysłać pracownika na przymusowy urlop tylko w określonych sytuacjach. A każdy pracownik – mając na względzie swój dobrostan fizyczny i psychiczny – powinien korzystać z czasu wolnego od pracy. Zrozumienie praw i obowiązków obu stron pozwala na prawidłowe zarządzanie czasem wolnym i zapewnia sprawną organizację w firmie.
Materiał zawiera treści marketingowe promujące ubezpieczenie turystyczne oferowane przez Nationale-Nederlanden TU S.A. Szczegóły dotyczące zakresu ubezpieczenia, warunków realizacji świadczeń oraz wyłączeń i ograniczeń odpowiedzialności znajdują się w Ogólnych Warunkach Ubezpieczenia (OWU).
Bibliografia
-
Kodeks pracy, art. 152–173,https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20250000277
-
Sąd Najwyższy informacje o sprawach sądowych - Sygnatura sprawy w Sądzie Najwyższym I PK 124/05; https://www.sn.pl/wyszukiwanie/SitePages/e-sprawa.aspx?ListName=esprawa2005&Search=I%20PK%20124/05
