Jak rozwijać samodzielność dzieci na różnych etapach rozwoju?

Nauka samodzielności rozpoczyna się tak naprawdę już w wieku niemowlęcym. Pierwsze kroki to najprostsze czynności – trafienie smoczkiem do buzi czy trzymanie kubeczka z piciem. Sprawdź, jak krok po kroku zwiększać samodzielność swojego dziecka.

Gdy narodzi się dziecko, cały świat kręci się wokół niego – niemowlę jest bezbronne i całkowicie zdane na opiekunów. W miarę upływu czasu każda, nawet najmniejsza nowa umiejętność witana jest z dumą i aplauzem dorosłych. Rodzice chcą, aby ich dzieci były samodzielne, ale każdy wiek ma swoje prawa. Podpowiemy Ci, jak pomagać dziecku w nauce samodzielności, krok po kroku.

Co przedszkolak powinien robić samodzielnie?

Pierwszym przełomowym momentem w nauce samodzielności jest rozpoczęcie nauki w przedszkolu. Co więcej, otrzymasz tam już konkretne wytyczne co do umiejętności trzylatka. Przedszkolak powinien sam umieć umyć rączki i samodzielnie korzystać z toalety. Poza nauką  czystości warto nauczyć dziecko samodzielnego jedzenia, zakładania i zdejmowania bucików czy kurteczki. Zanim przystąpisz do ćwiczenia tych czynności razem z dzieckiem, pamiętaj, że nie możesz niczego robić na siłę. Ważne jest, aby maluch sam poczuł taką potrzebę, a nie robił coś choćby dlatego, że dziecko sąsiada już to potrafi.

Musisz zdać sobie sprawę z tego, że dziecko najlepiej uczy się, naśladując dorosłych. Natomiast najlepsze efekty prób pojawiają się, gdy maluch jest zrelaksowany. Zatem najlepszym rozwiązaniem jest nauka w formie zabawy – radosnej i bez nacisku. Inaczej dziecko zniechęci się i straci do Ciebie zaufanie. Mała księżniczka chętnie pobawi się w pokaz mody, i będzie to najlepszy sposób na to, aby uczyła się zmieniać buciki.

W starszej grupie przedszkolnej naucz dziecko prostych czynności domowych. Świetnym treningiem samodzielności jest opieka nad domowym zwierzakiem. Starszaka warto  również przygotowywać do życia społecznego – pozwalać mu płacić za zakupy czy zamawiać dania w restauracjach. Uważnie obserwuj dziecko w takich sytuacjach. Zobaczysz, jakie będzie z siebie dumne. Oczywiście, jeśli Twój kilkulatek jest bardzo nieśmiały, nie rzucaj go na głęboką wodę, bo narazisz go na ogromny stres.

Idziemy do szkoły – czy pierwszak może sam wracać do domu?

Przepisy mówią, że jeśli jako rodzic wyrazisz pisemną zgodę na samodzielne pokonywanie przez dziecko drogi z domu do szkoły, możesz mu na to pozwolić. Wszystko zależy jednak od warunków – szkoła musi znajdować się w bliskiej odległości od domu i nie może być ryzyka potrącenia przez samochód. W pierwszych tygodniach pierwszej klasy dobrze jest prowadzać i odbierać dziecko ze szkoły. Są dzieci, które chcą, aby rodzice prowadzali je do szkoły dłużej i trzeba to uszanować. Ale gdy przyjdzie już ten moment, gdy Twój mały uczeń zechce chodzić sam, powinieneś mu na to pozwolić.

Pierwsze samodzielne wyjścia do sklepu czy na plac zabaw powinna poprzedzić nauka zasad bezpiecznego poruszania się w przestrzeni publicznej. Ale uwaga! Dziecko uczy się, obserwując Ciebie, dlatego zanim przebiegniesz na czerwonym świetle, zastanów się, jakie może to mieć konsekwencje, kiedy dziecko będzie Cię naśladować. Zatem nauka dbania o swoje bezpieczeństwo powinna iść w parze z nauką samodzielności.

Zdarzają się jednak sytuacje, w których niezależnie od Waszych starań może wydarzyć się coś nieoczekiwanego. Na taki wypadek zapobiegawczy rodzic sięga po ubezpieczenie dziecka. Możesz je potraktować jako alternatywę lub uzupełnienie ubezpieczenia grupowego dla dziecka w szkole. Świadczenia i dodatkowe pakiety zaprojektowaliśmy tak, aby Twój maluch był jak najlepiej zabezpieczony, również wtedy gdy nabiera nowych umiejętności i uczy się samodzielności.

Dobrym treningiem samodzielności dla dziecka w wieku szkolnym jest wyjazd na obóz lub kolonie. Dzięki wycieczkom krajoznawczym w towarzystwie rówieśników będzie uczyło się samodzielnego wykonywania czynności higienicznych, pilnowania bagażu w podróży i bezpiecznego spędzania wolnego czasu.

Na jak wiele możesz pozwolić nastolatkowi?

Kiedy dziecko dorasta, mniej optymistycznie niż przed laty patrzysz na jego samodzielność. To absolutnie normalne, że obawiasz się o bezpieczeństwo nastolatka. Młody człowiek powinien umieć samodzielnie poruszać się w przestrzeni miejskiej, robić zakupy i załatwiać łatwiejsze sprawy również za Ciebie. Jednocześnie nastolatek będzie walczył o przedłużenie godzin wieczornych powrotów do domu i możliwość podjęcia pracy zarobkowej. Wiele emocji wzbudzają pierwsze wyjazdy bez opieki dorosłych. Kiedy powinieneś na to pozwolić? Odpowiedź jest prosta – kiedy Ty i Twoje dziecko będziecie na to gotowi. Zagrożeń jest wiele, ale jeśli przyłożyłeś się do nauki samodzielności i odpowiedzialności, jest to właśnie czas, kiedy będziesz zbierać jej owoce.

Zespół Nationale-Nederlanden 25.03.2022