W ramach PPK Pracodawca otrzymuje bezpłatne wsparcie od instytucji finansowej. Natomiast uczestnicy PPK ponoszą koszty z tytułu inwestowania zgromadzonego kapitału w ramach funduszy zdefiniowanej daty. Największe znaczenie ma opłata za zarządzanie, czyli wynagrodzenie dostawcy PPK za pomnażanie środków (więcej: „Koszty funduszy w PPK – opłata za zarządzanie”). Do tego dochodzą dwie dodatkowe kategorie kosztów, o których piszemy poniżej.
Opłata za konwersję w Pracowniczych Planach Kapitałowych
Inwestowanie w fundusze często wiąże się z ponoszeniem tzw. opłat manipulacyjnych. Są to koszty z tytułu m.in.: wpłaty środków, wypłaty środków oraz przenoszenia ich między funduszami i różnymi produktami.
Ustawa o PPK zabrania pobierania opłat manipulacyjnych. Wyjątkiem jest opłata za konwersję, czyli za przenoszenie zgromadzonych środków między funduszami zdefiniowanej daty. Zgodnie z ustawą, dwie konwersje w roku są bezpłatne. W Nationale-Nederlanden PTE całkowicie zrezygnowaliśmy z opłat za konwersję, co oznacza, że wszystkie zlecenia zamiany funduszy w naszym PPK są bezpłatne.
Pozostałe koszty funduszy – art. 50 ustawy o PPK
Ostatnia kategoria kosztów pobieranych przez fundusze – to tzw. koszty pozostałe. Do tej grupy są zaliczane wszystkie opłaty, które wiążą się z funkcjonowaniem funduszu. Nie jest to zatem wynagrodzenie instytucji finansowej prowadzącej PPK. Inwestor, czyli uczestnik PPK, płaci za usługi, które są niezbędne do tego, by dany fundusz funkcjonował i by można było w nim gromadzić środki.
Podobnie jak opłata za zarządzanie, koszty pozostałe są również odliczane z aktywów funduszu – uczestnik widzi wartość netto jednostki.
Do kosztów „pozostałych” zaliczamy przede wszystkim:
• opłaty związane z przechowywaniem aktywów funduszu,
• opłaty związane z prowadzeniem rejestru członków funduszu,
• koszty transakcji portfelowych.
Aktywa zgromadzone w funduszach, w tym funduszach zdefiniowanej daty, które są podstawą PPK, przechowuje bank depozytariusz, czyli bank danego funduszu inwestycyjnego lub emerytalnego. Kapitał inwestorów znajduje się na rachunkach poszczególnych funduszy, a bank prowadzi rejestr wszystkich aktywów danego funduszu. Rola depozytariusza jest nie do przecenienia – poza samym przechowywaniem aktywów, czuwa nad ich bezpieczeństwem, sprawdza, czy ich wartość obliczana jest zgodnie z prawem oraz nadzoruje i sprawdza, czy fundusz inwestuje zgodnie z przyjętym celem i przepisami.
Kolejny kluczowy podmiot z punktu widzenia kosztów działalności funduszu to agent transferowy. Jego zadaniem jest poprawne przeliczenie wpłat inwestorów na jednostki uczestnictwa funduszy, a w przypadku wycofania środków z PPK, umorzenie jednostek i zwrot środków. Powyższe działania mają także miejsce w sytuacji dokonania konwersji/zamiany na inny fundusz czy też transferów. Gdy dana osoba rozpoczyna oszczędzanie w PPK, otwierany jest rachunek, na którym zapisywana jest cała historia przeprowadzonych transakcji.
Zarówno depozytariusz, jak i agent transferowy, pobierają opłaty za swoje usługi. W PPK ich wysokość jest ograniczona – zgodnie z artykułem 50 ustawy o PPK, gdy aktywa funduszu przekroczą 10 mln PLN, koszty nie mogą przekroczyć sumy kwoty 50 tys. PLN oraz 0,05% średniej wartości aktywów funduszu (taka pula przypada osobno na depozytariusza i agenta transferowego).
Koszty transakcji portfelowych
Trzecia główna kategoria kosztów „pozostałych” funduszu to opłaty z tytułu realizacji transakcji portfelowych. Chodzi tu głównie o prowizje, które fundusz płaci m.in. domom maklerskim, nabywając papiery wartościowe, które trafiają do portfela inwestycyjnego funduszu (przede wszystkim akcje i obligacje). Tutaj również ustawa o PPK wprowadza ograniczenia co do wysokości opłat – zgodnie z art. 50 tej ustawy nie mogą one odbiegać od przyjętych w obrocie zwykłych kosztów wykonywania tego rodzaju usług.
Jak czytać koszty w PPK?
Uczestnicy PPK ponoszą koszty zarządzania funduszem przez instytucję finansową (opłata za zarządzanie) oraz koszty działalności funduszu (koszty pozostałe z art. 50 ustawy o PPK).
Wybierając dostawcę PPK, warto kierować się stawkami opłaty stałej za zarządzanie oraz ewentualnymi opłatami za konwersję – to jeden z elementów konkurencji między instytucjami finansowymi. Koszty „pozostałe” są co do zasady zbliżone dla wszystkich funduszy na rynku i nie powinny mieć kluczowego znaczenia w wyborze dostawcy PPK.
