Wsparcie instytucji finansowej dla Pracodawców jest bezpłatne. Natomiast uczestnicy PPK ponoszą opłaty za zarządzanie ich kapitałem w ramach funduszy zdefiniowanej daty – to wynagrodzenie dla instytucji finansowej za pomnażanie zgromadzonych środków. Nationale-Nederlanden PTE stosuje obniżone stawki.
Pracodawcy nie ponoszą żadnych kosztów współpracy z instytucją finansową, która zarządza PPK. Udzielane wsparcie jest bezpłatne – to wymóg ustawy o PPK. Dla Pracodawców kosztem są wpłaty podstawowe, które odprowadza za osoby zatrudnione w firmie – co ważne wpłaty na PPK stanowią koszty uzyskania przychodu i pomniejszają postawę naliczania podatku od osób prawnych. Do tego może dojść ewentualna aktualizacja systemu kadrowo-płacowego i dodatkowy etat w dziale kadrowym, jeśli jest potrzebny. Instytucja finansowa pobiera natomiast opłaty od uczestników PPK.
Opłaty w funduszach PPK
Inwestowanie środków w ramach funduszy wiąże się z ponoszeniem kosztów przez inwestorów, w tym uczestników PPK. Opłaty pobierają wszystkie instytucje działające na rynku – TFI, które oferują fundusze inwestycyjne oraz PTE zarządzające funduszami emerytalnymi.
Opłaty w funduszach dzielą się na trzy główne kategorie:
-
Opłaty za zarządzanie
-
Opłaty manipulacyjne
-
Pozostałe koszty
Ten artykuł skupia się na opłatach za zarządzanie – więcej na temat opłat manipulacyjnych i pozostałych kosztów: Koszty funduszy w PPK - pozostałe opłaty.
Opłata za zarządzanie to wynagrodzenie za korzystanie z kompetencji i infrastruktury instytucji finansowej w zakresie zarządzania aktywami. To podstawa przychodów instytucji finansowych. W przypadku PPK służy ona także sfinansowaniu wsparcia dla Pracodawców i Pracowników (opracowaniu wszystkich narzędzi, systemów, materiałów oraz wynagrodzenia zespołu ekspertów). Na rynku pobierane są dwa rodzaje opłaty za zarządzanie – stała i zmienna.
Opłata stała za zarządzanie w PPK
Opłata stała jest pobierana niezależnie od wypracowanej stopy zwrotu. Jest ona określana w postaci stawki rocznej naliczanej od wartości aktywów netto. Opłata stała za zarządzanie pomniejsza wartość aktywów zgromadzonych w funduszu i ponoszą ją wszyscy uczestnicy funduszu (w takim samym stopniu). Opłata jest naliczana w każdym dniu wyceny (tworzona jest rezerwa). Technicznie wygląda to następująco – stawkę roczną (np. wspomniane 2%) dzieli się na liczbę dni kalendarzowych w danym roku i następnie otrzymaną wartość mnoży się przez wartość aktywów netto z dnia poprzedniego.
Uczestnicy funduszu nie muszą martwić się opłatami – są one uwzględniane w dziennej wycenie jednostki. Czyli innymi słowy publikowane notowania pokazują wartość jednostki netto – po pobraniu opłat.
W PPK stawka opłaty stałej za zarządzanie jest ograniczona ustawowo – może wynieść maksymalnie 0,5% w skali roku (naliczana od wartości aktywów netto). W związku z tym, że opłata stała to jeden z elementów, gdzie dostawcy PPK konkurują między sobą, najczęściej podmioty decydują się na jej obniżenie (choć nie we wszystkich przypadkach). Nationale-Nederlanden PTE również oferuje uczestnikom PPK niższe stawki. W przypadku funduszu Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro 2025 opłata stała wynosi 0,2%, a przypadku pozostałych funduszy (o zdefiniowanej dacie od 2030 do 2060) stawka to 0,42% (więcej na temat funduszy Nationale-Nederlanden PTE w PPK).
Opłata zmienna za zarządzanie w PPK
Fundusze mogą pobierać również drugi rodzaj opłaty za zarządzanie – opłatę zmienną, która jest uzależniona od wypracowanego zysku. To tzw. opłata za sukces (ang. success fee) – towarzystwo pobiera ją, gdy wypracowana stopa zwrotu przekroczy obrany punkt odniesienia (najczęściej jest to ustalony poziom stóp zwrotu lub indeks rynkowy). Celem tej opłaty jest zmotywowanie zarządzających do pracy nad jak najwyższymi wynikami dla uczestników funduszy.
Tutaj również uczestnicy nie muszą niczego samodzielnie przeliczać. Wycena jednostki funduszu to wycena netto, a więc po pobraniu opłat.
Ustawa o PPK ściśle określa wytyczne odnośnie pobierania opłaty zmiennej. Po pierwsze, jej stawka roczna nie może przekroczyć 0,1% aktywów netto. Po drugie, by naliczyć wynagrodzenie zmienne muszą być spełnione równocześnie trzy poniższe warunki:
Fundusz zdefiniowanej daty osiągnął w danym roku dodatnią stopę zwrotu;
Stopa zwrotu funduszu zdefiniowanej daty przewyższa stopę referencyjną (określona rozporządzeniem Ministra Finansów);
Stopa zwrotu funduszu (według stanu na ostatni dzień listopada w danym roku) znajduje się w gronie rynkowych liderów – jest nie niższa niż 75% najwyższych stóp zwrotu funduszy tej samej zdefiniowanej daty (czyli np. funduszy o dacie 2060).
Jeśli wszystkie powyższe wytyczne są spełnione, fundusz może pobrać od uczestników 0,1% wartości zgromadzonych aktywów netto. Fundusze Nationale-Nederlanden DFE Nasze Jutro pobierają opłatę zmienną w wysokości 0,1% aktywów netto.
Struktura aktywów funduszy zdefiniowanej daty zmienia się w czasie – wobec tego na różnych etapach „życia” funduszu, stawka referencyjna będzie się zmieniać. Generalnie im bardziej agresywny fundusz – dłuższy czas do wypłaty środków (osiągnięcie zdefiniowanej daty), a więc więcej akcji w portfelu – tym wyższy punkt odniesienia zastosowano. Innymi słowy, im wyższy potencjał stóp zwrotu (więcej akcji w portfelu), tym wyższa „poprzeczka” do pobicia. Do głównej stawki referencyjnej dodawany jest „komponent podwyższający”, co ma być motywatorem dla zarządzających, by pracować nad jak najwyższymi stopami zwrotu.
