Prawo spadkowe a odpowiedzialność za długi

Spadek to nie zawsze wielki majątek. Czasem odziedziczyć możesz również czyjeś długi. Czy zawsze musisz je spłacać?

Często spadek nie oznacza odziedziczenia majątku. Zdarza się, że spadkodawca pozostawia po sobie długi. Będąc spadkobiercą takiej osoby, możesz uważać, że dziedziczenie długów (oraz obowiązek ich spłaty) zostanie Twoim obowiązkiem. Okazuje się jednak, że przyjęcie lub odrzucenie spadku jest uprawnieniem, a nie obowiązkiem spadkobiercy. W takiej sytuacji możesz przyjąć spadek, także z dobrodziejstwem inwentarza, lub odrzucić spadek.

Prawo spadkowe – ważny testament

Pamiętaj, że dziedziczenie ustawowe ma miejsce, gdy spadkodawca nie pozostawił po sobie ważnego testamentu, wszyscy powołani w nim do dziedziczenia odrzucili spadek bądź ze względów prawnych nie mogli być spadkobiercami. W innym przypadku zapisy testamentu uważane są za ważne.

Zgodnie z prawem, zdolność do dziedziczenia ma każda osoba, która żyje w momencie otwarcia spadku i została z mocy ustawy lub testamentu powołana do dziedziczenia. Jednak przyjąć lub odrzucić spadek może jedynie osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych. Jeżeli spadkobierca nie posiada pełnej zdolności do czynności prawnych (np. nie ukończył 18. roku życia), oświadczenia odnoszące się do kwestii spadkowych muszą zostać złożone przez jego przedstawicieli ustawowych. Orzeczenie w tym przedmiocie w niektórych wypadkach może również zostać wydane przez sąd opiekuńczy.

 
 

Ubezpieczenie na życie i zdrowie

Zapewnij swoim najbliższym poczucie finansowego bezpieczeństwa, gdyby Ciebie zabrakło. Dodatkowo możesz zapewnić sobie pieniądze na wypadek ciężkiego zachorowania (m.in. na raka, cukrzycę, udar) i pobytu w szpitalu.
 

Sprawdź

Możliwości spadkobiercy

Będąc spadkobiercą, masz trzy opcje. Pierwszą z nich jest przyjęcie spadku wprost, tzn. przyjęcie całości przypadającej Ci części w masie spadkowej bez ograniczenia odpowiedzialności za długi spadkowe. Możesz także odrzucić spadek w całości lub przyjąć spadek z dobrodziejstwem inwentarza, tj. ograniczając odpowiedzialność za długi spadkowe. Musisz jednak pamiętać, że odrzucenie spadku nie oznacza od razu, że długi spadkowe zostają umorzone. W polskim prawie występuje tzw. kolejność dziedziczenia, co oznacza, że w przypadku, gdy najbliższy spadkobierca odrzuci spadek, jego część w masie spadkowej przechodzi w pierwszej kolejności na jego dzieci.

Spadek z dobrodziejstwem inwentarza

Dziedziczenie spadku z dobrodziejstwem inwentarza nie wymaga od Ciebie żadnych działań. Będąc spadkobiercą, nie musisz składać żadnego oświadczenia woli w sądzie lub u notariusza, aby przyjąć spadek z ograniczeniem odpowiedzialności za długi spadkowe do wysokości otrzymanego spadku. Oznacza to, że w sytuacji posiadania przez spadkodawcę długów przekraczających wartość jego majątku zobowiązania zostaną spłacone do wartości otrzymanego spadku. W przypadku gdy wartość zadłużenia stanowi np. połowę wartości masy spadkowej, wówczas – po przeprowadzeniu przez komornika spisu inwentarza – zobowiązania te zostaną spłacone, a Ty otrzymasz pozostałą część aktywów spadkodawcy.

Przyjęcie spadku wprost oraz odrzucenie spadku

Pozostałe rodzaje przyjęcia spadku wymagają już złożenia przez spadkobiercę odpowiedniego oświadczenia woli. Jako spadkobierca musisz posiadać więc pełną zdolność do czynności prawnych lub wspomniane czynności powinien przeprowadzić za Ciebie przedstawiciel ustawowy.

Przyjęcie spadku wprost oznacza przyjęcie go bez żadnych ograniczeń. Dziedziczysz wtedy zarówno wszelkie aktywa, jak również długi spadkodawcy. Nosząc się z zamiarem sporządzenia oświadczenia o przyjęciu spadku wprost, musisz mieć świadomość, że takie dziedziczenie oznacza, że za wszelkie długi spadkowe odpowiadasz całym swoim majątkiem, tj. również majątkiem prywatnym.

Odrzucenie spadku oznacza często przerzucenie przez spadkobiercę odpowiedzialności za długi na swoich potomków. Zgodnie z prawem osoba, która odrzuci spadek, traktowana jest tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku. W konsekwencji udział spadkowy tego spadkobiercy przypada jego zstępnym (dzieciom, wnukom). Warto, abyś w takiej sytuacji, odrzucając spadek, jeśli posiadasz małoletnie dzieci, również w ich imieniu dokonał takowego odrzucenia. Inaczej długi spadkowe spadną na ich barki.

Dziedziczenie to kwestia skomplikowana, jednak wyraźnie uregulowana w polskim prawie. Otrzymując spadek, możesz: przyjąć go wprost, przyjąć z tzw. dobrodziejstwem inwentarza bądź też spadek odrzucić. W przypadku dziedziczenia długów zwykle decyzja jest prosta. Zwróć jednak uwagę na to, jakie będzie to miało konsekwencje dla innych spadkobierców, jak również dla Twoich dzieci. Prawo chroni spadkobierców przed dziedziczeniem długów spadkodawcy. Nie jest to bezwzględny obowiązek. Możesz odrzucić spadek lub zdecydować się na przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Jeżeli chcesz zabezpieczyć się na wypadek, gdyby Twoje dzieci miały odziedziczyć po Tobie długi, to ubezpiecz się na życie na taką kwotę, która w takiej sytuacji pozwoli te długi spłacić.  . Sprawdź w OWU ubezpieczenia na życie, jak będziemy mogli Cię wesprzeć!

Zespół Nationale-Nederlanden 19.05.2020